Organizację i zakres działania jednostki pomocniczej określa rada gminy odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami.

Statut jednostki pomocniczej określa w szczególności:

1) nazwę i obszar jednostki pomocniczej;

2) zasady i tryb wyborów organów jednostki pomocniczej;

3) organizację i zadania organów jednostki pomocniczej;

4) zakres zadań przekazywanych jednostce przez gminę oraz sposób ich realizacji;

5) zakres i formy kontroli oraz nadzoru organów gminy nad działalnością organów jednostki pomocniczej.

Organami Sołectwa są:

1) Zebranie Wiejskie - jako organ uchwałodawczy;

2) Sołtys - organ wykonawczy.

Sołtysa wspomaga w jego działalności Rada Sołecka.

Kadencja Sołtysa i Rady Sołeckiej trwa 5 lat począwszy od dnia wyborów i kończy się z momentem wyboru nowych organów Sołectwa.

Na terenie Gminy Czarna Białostocka jest 17 sołectw:

• Brzozówka Koronna – obejmująca wieś Brzozówka Koronna;
• Brzozówka Ziemiańska – obejmująca wsie: Brzozówka Ziemiańska i Brzozówka Strzelecka;
• Czarna Wieś Kościelna – obejmująca wieś Czarna Wieś Kościelna;
• Jezierzysk – obejmujący wsie: Jezierzysk i Osierodek;
• Karczmisko – obejmujące wieś Karczmisko;
• Klimki – obejmujące wsie: Klimki i Dworzysk;
• Kosmaty Borek – obejmujący wieś Kosmaty Borek;
• Łapczyn – obejmujący wieś Łapczyn;
• Machnacz – obejmujący wieś Machnacz;
• Niemczyn – obejmujący wsie: Niemczyn i Podniemczyn;
• Ogóły – obejmujące wsie: Ogóły i Burczak;
• Oleszkowo – obejmujące wsie: Oleszkowo, Chmielnik i Lacka Buda;
• Ruda Rzeczka – obejmująca wsie: Ruda Rzeczka, Złotoria i Krzyżyki;
• Wólka Ratowiecka – obejmująca wsie: Wólka Ratowiecka, Ratowiec i Podratowiec;
• Zamczysk – obejmujący wsie: Zamczysk i Podzamczysk;
• Zdroje – obejmujące wieś Zdroje;
• Złota Wieś – obejmująca wieś Złota Wieś.

W sołectwach Gminy Czarna Białostocka, w obecnej kadencji funkcje sołtysów pełnią: